พระปรางค์สามยอด

ตั้งอยู่บนเนินดินด้านทิศตะวันตกของทางรถไฟใกล้กับศาลพระกาฬ จังหวัดลพบุรี ลักษณะศิลปะบายน (พ.ศ. ๑๗๒๐ - ๑๗๗๓) โครงสร้างเป็นศิลาแลงประดับปูนปั้น สร้างขึ้นในรัชสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ (ครองราชย์ พ.ศ. ๑๗๒๔ - ประมาณ ๑๗๕๗) เพื่อเป็นพุทธสถานในลัทธิวัชรยาน

แต่เดิมภายในปราสาทประธานประดิษฐานพระพุทธรูปนาคปรกทรงเครื่อง ปราสาททิศใต้ประดิษฐานรูปพระโลเกศวร (พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร) สี่กร และปราสาททิศเหนือประดิษฐานรูปพระนางปรัชญาปารมิตาสองกร

สมเด็จพระนารายณ์มหาราชโปรดให้ปฏิสังขรณ์และยกฐานะปรางค์สามยอดเป็นวัดในพระพุทธศาสนา โดยให้สร้างวิหารหลวงบริเวณทิศตะวันออกด้านหน้าปรางค-์เป็นที่ประดิษฐานพระประธานซึ่งเป็นพระพุทธรูปหินทรายองค์ใหญ่ ปัจจุบัน วิหารหลวงพังทลายลง แต่พระประธานยังประดิษฐานอยู่เช่นเดิม